رسیدن فصل تابستان و گرم شدن هوا اصولا با مصرف بیشتر آب این ماده حیاتی همراه است. ذخیره سازی آب در مخازن رو زمینی یکی از راه های مقابله با کم آبی و کم شدن آب در فصول گرم است. یکی از مشکلاتی که دامنگیر بسیاری از هموطنان عزیز می شود گرم شدن اب موجود در این مخازن آب است. بر همین مبنا در این نوشته قصد داریم تا راه های مختلف برای خنک نگه داشتن آب و مخزن آب را معرفی نماییم.
قرار دادن سایه بان : نصب انواع سایه بان می تواند بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد مانع از گرم شدن مخزن به دلیل تابش مستقیم آفتاب شود.
نقاشی و رنگ آمیزی مخزن با رنگ سفید: انواع مخازن پلی اتیلن با رنگ سفید تولید می شوند ولی در مورد مخازن فلزی رنگ آمیزی با رنگ سفید مفید خواهد بود.
پرنگه داشتن حجم مخزن: در صورت پر شدن خودکار مخزن به کمک فلوتر معمولا این مساله لحاظ می شود. اگر مخزن آب را به صورت دستی و دوره ای پر می کنید سعی کنید همیشه پر نگه دارید.
پوشاندن مخزن با انواع عایق : اگر مخزن در معرض نور مستقیم آفتاب قرار دارد حتی الامکان از انواع عایق فویل دار استفاده کنید. فویل آلومینیوم از فوم یا عایق شما را در برابر نور آفتاب محافظت می کند و دوام آن را چند برابر می کند.
عایق بندی با استفاده از ملات آهک و چسب محلول در آب: این روش بسیار ارزان در مناطق کم بارش و نیمه کویری بسیار کارآمد است.
ساخت اتاقک برای مخزن : در صورتی که امکان ساخت اتاقک برای مخزن باشد علاوه بر ممانعت از تابش نور خورشید ، هوای گرم کمتری هم با مکانیسم جریان همرفتی فرصت گرم کردن مخزن را پیدا می کند.
نصب کردن مخزن در زیر زمین: یکی از بهترین راه ها، نصب مخزن در اتاقکی زیر زمینی است که هم مانع از گم شدن و هم در مناطق بسیار سردسیر مانع از یخزدگی مخزن می گردد.
۱- قرار دادن سایه بان
اولین نکته در خصوص خنک نگه داشتن آب درون مخزن، استفاده از سایه بان است. استفاده از سایه بان راهکار عمومی است که نه تنها در خصوص مخزن آب، بلکه در خصوص سایر وسایلی که تلاش می شود در فصل گرما خنک نگه داشته شوند، کاربرد دارد. برای مثال توصیه می شود که کولر آبی و یا حتی کولر گازی (یونیت بیرونی) نیز در فصل گرما در زیر یک سایه بان قرار گیرد.
مبنای علمی این امر نیز در این نکته نهفته است که سایه بان مانع از تابش نور مستقیم به مخزن می شود. گرم شدن مخزن هم از طریق گرمای هوا به صورت همرفتی و هم به بواسطه تابش مستقیم نور خورشید به سطح مخزن ایجاد می شود. وقتی گفته می شود که دمای روز برای مثال ۳۰ درجه است، این دمای هوا مربوط به سایه است. در آفتاب انرژی حاصل از تابش مستقیم خورشید نیز باعث گرم شدن مضاعف سطح می گردد. در این حالت دمای سطح مخزن می تواند ۱۰ تا ۲۰ درجه گرمتر از زمانی باشد که مخزن در سایه قرار داشه باشد. البته این به معنای ۱۰ تا ۲۰ درجه گرمتر بودن آب نیست چون فقط بخش کوچکی از این انرژی گرمایی نهایتا به سطح داخلی مخزن و آب داخل آن می رسد . ولی به هر صورت می توان با نصب سایه بان کمک شایانی به حفظ دمای آب داخل مخزن کرد.
در یک تخمین عمومی گفته می شود که در مناطقی که روزهای ابری کمتری در سال دارند، استفاده از سایه بان می تواند تا ۳۰ درصد باعث خنک تر ماندن دمای آب داخل مخزن گردد.
۲-رنگ آمیزی مخزن با رنگ سفید
راهکار عمومی دوم در خصوص خنک نگه داشتن مخزن اّب، رنگ کردن مخزن با رنگ سفید است. هرچه رنگ مخزن روشنتر باشد، انرژی گرمایی ناشی از تابش نور خورشید بازتاب بیشتری خواهد داشت و به گرما تبدیل می شود. بهترین رنگ نیز سفید است. بنابراین بهترین راهکار یا استفاده از مخزن سفید رنگ است و یا رنگامیزی مخزن با رنگ سفید. انواع مخازن پلی اتیلن در سایت مخزن آب دات کام نیز به همین دلیل به رنگ سفید عرضه می شوند.
همانگونه که می دانید هر کدام از رنگ ها با قدرت متفاوتی به جذب انرژی تابشی خورشیدی می پردازند. در یک سر طیف، رنگ سیاه و مشکی قرار دارد و در سر دیگر طیف، رنگ سفید. سایر رنگ ها نیز در طیف میان سیاه تا سفید قرار می گیرند. رنگ های تیره و تاریک که در سیاه به اوج می رسند، قدرت جذب بیشتری در برابر انرژی تابشی خورشیدی از خود نشان می دهند. همین امر سبب می شود که سطح آنها نیز گرمتر شود. این عامل در رنگ های روشن و به خصوص سفید معکوس است و سفید قدرت جذب خیلی کمی در قبال انرژی تابشی خورشید از خود نشان می دهد.
۳- پر نگه داشتن حجم مخزن
یکی دیگر از راهکارهای عمده در خنک نگه داشتن مخزن، پرنگه داشتن دائمی مخزن است. علت علمی این امر در طریقه های مختلف انتقال گرما نهفته است. اگر در داخل مخزن فضای خالی وجود داشته باشد، هوای گرم بیشتری وارد مخزن می شود. دمای عمومی هوای وارد شده نیز از دمای عمومی اب داخل مخزن در تابستان بالاتر می باشد. بر اثر تماس آب و هوای داخل مخزن نیز گرما از هوا به آب منتقل می شود. بنابراین مادامی که مخزن از آب پر باشد، فضایی برای ورود هوای گرم خارجی به داخل مخزن و انتقال مخزن وجود مخواهد داشت.
در صورتی که برای پرکردن مخزن از شیرخودکار مکانیکی (شیرفلوتردار) استفاده شود، در بیشتر ساعات شبانه روز حجم مخزن پر بوده و در نتیجه آب داخل مخزن خنکتر باقی خواهد ماند.
۴- پوشاندن مخزن با انواع عایق
راهکار دیگر استفاده از انواع عایق فویلدار ، برای پوشاندن مخزن است. کارکرد فویل همانند رنگ سفید است. با این تفاوت که سطح آیینه ای فویل آلومینیومی بازتاب به مراتب بیشتری از رنگ سفید دارد. در صورت عدم استفاده از فویل هم انرژی تابشی بیشتری جذب می شود . مهمتر از آن یو وی آفتاب می تواند باعث کوتاه شدن عمر فوم یا عایق شما گردد. برای اثربخشی بیشتر هم لوله های آب ورودی و خروجی و هم محل اتصال آنها به مخزن عایق پیچی شود.
۵- استفاده از ملات آهک و چسب محلول در آب برای عایق سازی سطح مخزن
راهکار دیگر برای ممانعت از انتقال گرما به داخل مخزن عایق بندی مخزن و اتصالات ورودی با استفاده از کلسیم کربنات می باشد. این راهکار در همین چند سال اخیر در کشور هند رایج شده و تاثیر بسیار مثبتی در کاهش دمای آب درون مخزن از خود نشان داده است. توجه داشته باشید که این راهکار در مناطق کم باران کاربرد دارد و از عمر نسبتا طولانی برخوردار است. در مقاله چگونه در تابستان مخزن آب را خنک و در زمستان گرم نگه داریم؟ مراحل عایق بندی با استفاده از کلسیم کربنات توضیح داده شده است.
۶-ساخت اتاقک برای مخزن
این راهکارضمن ممانعت از تابش مستقیم نور خورشید مانع از رسیدن هوای گرم محیط به بدنه مخزن نیز می شود. مطابق استادارد سازمان نطام مهندسی مخزن می بایست داخل اتاق تاسیسات نصب شود که درب آن نیز دارای قفل بوده و کلید آن نزد مدیر ساختمان باشذ.
۷- نصب کردن مخزن در اتاقک زیر زمینی
از راه های عمده دیگر برای خنک نگه داشتن آب درون مخزن نصب مخزن در اتاقک زیر زمینی می باشد. اتاقک زیر زمینی به دلیل دمای نسبتا متعادلتر زمین ( حدود ۱۵ درجه ) بهترین گزینه برای خنک نگه داشتن مخزن است. همچنین این روش به دلیل بهره گیری از دمای زمین در فصل زمستان نیز مانع از یخ زدگی آب درون لوله های ورودی و خروجی به مخزن و در نهایت سرد شدن بیش از حد و یا یخ زدن آب درون مخزن می شود. از این رو به رغم گرانی نسبی پیاده سازی این راهکار، در بلندمدت بهترین حربه برای رهایی یکباره از تاثیر تغییرات دمایی بیرونی بر دمای آب مصرفی همین نصب مخزن در اتاقک زیرزمینی است.
منبع:
mail.sadatplastic.ir